Tek Ebeveynli Aile Olmak
Aile, anne, baba ve çocuk veya çocuklardan oluşan toplumun en temel kurumlarından biridir. Ancak bu kurum zaman içerisinde çeşitli nedenlerle ayrışarak tek ebeveynli ailelerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Günümüzde ailelerin devamlılığı konusunda büyük güçlükler yaşanmakta; tarihsel, sosyolojik ve psikolojik değişimlerin etkisiyle her geçen yıl aile kurumunun dağılma oranı artmaktadır.
Boşanma bu dağılmanın en büyük sebeplerinden biridir. Bunun yanında eşlerden birinin ölümü, uzun süreli yokluğu veya ebeveynin tercihi de tek ebeveynli aile oluşumuna neden olabilir. Ülkemizde boşanma sonrası çocukların velayeti, altı yaşından küçük olmaları halinde doğrudan anneye verilmektedir. Bu süreçte anne, baba hayatta olsa da tek ebeveynlik yolunda ilk adımı atmış olur.
Eşlerden birinin kaybıyla başlayan tek ebeveynlik de boşanma sonucu başlayan süreç kadar travmatik olabilir. Kalan ebeveyn, çocuğun tüm sorumluluklarını üstlenmek durumunda kalır. Bu noktada bireyin kendi ihtiyaçlarını ihmal etmemesi, hem kendi sağlığı hem de çocuklarının gelişimi için önemlidir.
Tek ebeveynli aile nedenleri
- Boşanma
- Eşlerden birinin ölümü
- Uzun süreli yokluk (askerlik, cezaevi, savaş vb.)
- Tercihen tek ebeveynlik (evlilik dışı çocuk, evlat edinme)
Tek ebeveynli babalar çocuklarının sevgi ve ilgi görüp görmediğinden kaygılanırken, tek ebeveynli anneler çoğunlukla ekonomik yük ve zaman yetersizliği nedeniyle endişe duyarlar.
Tek ebeveynli ailelerde anne veya baba ne yapmalı?
Anne veya baba, olmayan ebeveynin boşluğunu doldurmaya çalışmamalı; çocuğun bu yoksunluktan doğan duygularını anlayarak sevgi ve ilgisiyle desteklemelidir. Rollerde değişiklik yapılarak "hem anne hem baba" olunmaya çalışılmamalıdır; bu, çocukta rol karmaşasına yol açar.
Ayrıca, boşanılan eş hakkında olumsuz söylemlerden kaçınılmalı ve çocuk taraf tutmaya zorlanmamalıdır. Çocuk, ebeveynin neden yanında olmadığını bilmelidir. Yaşına ve gelişim düzeyine uygun bir dil kullanılarak, güven ilişkisi olan kişiler tarafından durum açıklanmalıdır. Örneğin çocuk, annesinin ölümünü babasından öğrenmelidir; aksi halde güven ilişkisi zedelenebilir.
“Anne-babalık görevi ömür boyudur. Karı-kocalık biter; ancak anne ve babalık bitmez.”
Çocuklar ebeveynlerin öfke ve nefretinden sorumlu tutulmamalıdır. Bu duygular çocuğa yansıtılıyorsa, ebeveynlerin uzman desteği alması gerekir. Tek ebeveynli aileler, toplumsal ön yargılardan sıyrılmalı; çevrenin olumsuz söylentilerinin esiri olmamalıdır.
Aile, en büyük duygusal ve sosyal destektir. Tek ebeveynli aileler, olumlu yönleri bulup paylaşmalı; çocukla özel zaman geçirmeye özen göstermelidir. Çocuğun diğer ebeveynle olan ilişkisi de desteklenmeli, iletişim sürdürülmelidir.
